БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫ АРАЛЫҚ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ АТТЕСТАТТАУ, ҮЛГЕРІМГЕ АҒЫМДАҒЫ БАҚЫЛАУ ЖҮРГІЗУ ТУРАЛЫ ЕРЕЖЕ

1-тарау Жалпы ережелер

1. Білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау жүргізу туралы осы ереже (бұдан әрі-ереже) "орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына; "техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы"Қазақстан Республикасы Білім
2. Ережеде келесі анықтамалар қолданылды:

1) оқу жетістіктерін бағалаудың балдық – рейтингтік әріптік жүйесі-халықаралық практикада қабылданған цифрлық баламасы бар әріптік жүйеге сәйкес келетін және білім алушылардың рейтингін белгілеуге мүмкіндік беретін баллдардағы оқу жетістіктерінің деңгейін бағалау жүйесі;

2) білім алушыларды қорытынды аттестаттау - олардың тиісті білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында көзделген оқу пәндерінің, оқу пәндерінің және (немесе) модульдердің көлемін меңгеру дәрежесін айқындау мақсатында жүргізілетін рәсім;

3) білім алушыларды аралық аттестаттау-білім алушылардың бір оқу пәнінің, бір оқу пәнінің және (немесе) модульдің, сондай-ақ бір біліктілік шеңберінде кәсіптік модульдердің бір бөлігінің немесе бүкіл көлемінің мазмұнын оларды зерделеу аяқталғаннан кейін меңгеру сапасын бағалау мақсатында жүргізілетін рәсім;

4) білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылау-пәннің және (немесе) модульдің оқу бағдарламасына сәйкес ағымдағы сабақтарда оқытушы жүргізетін білім алушылардың білімін жүйелі тексеру;

5) кредит-білім беру бағдарламасының пәнін/модулін меңгеру шеңберінде білім алушылардың қол жеткізген оқу нәтижелерін өлшеудің біріздендірілген бірлігі;

6) оқыту нәтижесі-білім алушы модульдің расталған бағалаумен бөлігін игеру кезінде білетіні, түсінетіні және орындай алатындығы туралы бекіту;

7) бағалау критерийлері – оқыту нәтижелерін біліктілікке қойылған талаптарға сәйкестігін бағалау бойынша шешім қабылдауға арналған көрсеткіштер.

4) қорытынды аттестаттау комиссиясы-техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының түлегіне қорытынды аттестаттау жүргізу кезінде құрылатын алқалы орган;

5) Біліктілік комиссиясы – техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының білім алушыларына бір біліктілік шеңберінде кәсіптік модульдерді игеру қорытындылары бойынша жұмыс біліктілігін беру рәсімін жүргізу үшін құрылатын алқалы орган.

3. Білім алушылардың білімін бағалау жүргізіледі

– сандық бес балдық жүйе бойынша: 5 – "өте жақсы", 4 – "Жақсы", 3 – "қанағаттанарлық", 2 - "қанағаттанарлықсыз" (2018-2019, 2019-2020 оқу жылындағы қабылдау).

- балдық-рейтингтік әріптік жүйе: оң бағалар, кемуіне қарай, "А" – дан "D" - ге дейін, "қанағаттанарлықсыз" - "F" (2020-2021 оқу жылынан бастап қабылдау).

4. Дәстүрлі бағалау шкаласына ауыса отырып, білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың балдық-рейтингтік әріптік жүйесі:

2-тарау ағымдағы бақылауды және аралық аттестаттауды ұйымдастыру және жүргізу

5. Ағымдағы бақылау оқу жоспарының барлық пәндері және (немесе) модульдері бойынша жүзеге асырылады. Білім алушының білімін бағалау Оқу пәнінің тақырыптары бойынша жүргізіледі.
6. Пәндер және (немесе) модульдер бойынша ағымдағы бақылау олар бойынша практикалық және семинарлық сабақтар болмаған кезде оқытушының оқу бағдарламасында көзделген міндетті бақылау жұмыстарын (жазбаша тапсырмалар, рефераттар) тексеруі арқылы жүзеге асырылады.
7. Білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылау жүргізу нысанын оқытушы оқу материалының мақсатын, мазмұнын ескере отырып айқындайды.
8. Білім алушылардың білімін бағалау сандық бес балдық жүйе бойынша жүргізілетін оқу топтарында семестрде бір рет Теориялық оқыту кезеңінде кестеге сәйкес семестраралық аттестациялар өткізіледі. Семестраралық аттестация ауызша немесе жазбаша түрде оқытушының қалауы бойынша өтуі мүмкін. Семестраралық аттестаттаудың нәтижелері (бағалары) Теориялық оқыту журналында көрсетілуі тиіс.
9. Білім алушылардың білімін бағалау балдық-рейтингтік әріптік жүйе бойынша жүргізілетін оқу топтарында Теориялық оқыту кезеңінде семестрде екі рет Оқыту нәтижелері шығарылады. Оқыту нәтижесі теориялық оқытуды есепке алу журналында күні көрсетілмей қосымша арнайы бағанға (Оқыту нәтижелері) қойылады.
10. Сабақ тақырыбы бойынша қол жеткізу нәтижелері бағалау критерийлері бойынша алынған баллдардан құралады. Ұпайлардың максималды сомасы-100. Алынған бағалау нәтижесі-балл сомасы-оқытушымен теориялық/ өндірістік оқытуды есепке алу журналына қойылады.
11. Семестр үшін балдарды есептегеннен кейін РО орташа балын есептеу жолымен бағалау парағында емтихан ведомосінің тиісті бағанына рұқсат беру рейтингі қойылады. Оқытушы білім алушылардың рейтингін олимпиадаларға белсенді қатысқаны үшін, баяндамалар мен мақалалар дайындағаны үшін және т.б., сондай-ақ бастапқы жауап үшін, бүкіл семестр бойы сабақтарда белсенді жұмыс істегені үшін жалпы қабылдау рейтингіне + 10% көтермелеу балдарын пайдалана отырып көтере алады.
12. Қашықтықтан оқыту арқылы білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылау жүргізу:

1) ZOOM немесе Discord платформалары арқылы білім алушы мен оқытушының онлайн режимінде тікелей қарым-қатынасы;

2) автоматтандырылған тестілеу кешендері;

3) жеке тапсырмаларды тексеру (Edupage платформасы арқылы тапсырмалар беру).

13. Пәндердің және (немесе) модульдердің тізбесін және білім алушыларды аралық аттестаттаудан өткізу нысанын колледж жұмыс оқу жоспарларына сәйкес белгілейді және оқу жылының басында оқу-тәрбие процесінің кестесіне енгізіледі.
14. Курстық жобалар (жұмыстар) осы пән және (немесе) модуль бойынша курстық жобаны (жұмысты) орындау үшін жеткілікті білімді меңгеруді қамтамасыз ететін пәннің және (немесе) модульдің теориялық бөлімі немесе бөлімі аяқталғаннан кейін орындалады.
15. Жалпы білім беретін пәндер бойынша аралық аттестаттау: тіл, әдебиет, Қазақстан тарихы, математика және физика пәндері бойынша емтихандар өткізуді көздейді.
16. Білім алушыларға жұмысшы біліктілігін беруге аралық аттестаттауды өткізу үшін колледж директорының бұйрығымен біліктілік комиссиясы құрылады, оның құрамына ұйымның (кәсіпорынның, мекеменің) және колледждің өкілдері кіреді. Жұмысшы біліктілігін беру туралы куәлік беру туралы шешім осы біліктілік бойынша жұмыс түрлерін орындау жөніндегі біліктілік емтиханы негізінде қабылданады.
17. Білім алушыларды аралық аттестаттау материалдары Әрбір оқу пәнінің және (немесе) модульдің оқу жұмыс жоспарлары мен бағдарламалары негізінде жасалады, пәндік-циклдік комиссияның отырысында қаралады және директордың оқу-әдістемелік жұмыс жөніндегі орынбасары бекітеді.
18. Бөлім меңгерушілері аралық аттестаттау басталғанға дейін екі апта бұрын емтихандар мен консультациялар өткізу кестесін жасайды. Білім алушыларды аралық аттестаттауға дайындау кезеңінде консультацияға бөлінген уақыттың жалпы бюджеті есебінен консультациялар өткізіледі.
19. Емтихан нысанында білім алушыларды аралық аттестаттаудан өткізу үшін:

1) емтихан билеттері( емтихандық бақылау тапсырмалары), тест тапсырмалары, ахуалдық тапсырмалар;

2) емтиханда пайдалануға рұқсат етілген Көрнекі құралдар, анықтамалық сипаттағы материалдар, нормативтік құжаттар мен техника үлгілері;

3) оқу және технологиялық карталар;

4) спорт залы, жабдықтар мен мүкәммал;

5) емтихан тізімдемесі.

20. Емтихандар мен сынақтарды қабылдауды осы пән және (немесе) модульдер бойынша семестр бойы оқу сабақтарын өткізген оқытушы және (немесе) оқытушылар не білім беру ұйымы басшысының тапсырмасы бойынша осы пән және (немесе) модуль бейініне сәйкес біліктілігі бар оқытушы жүзеге асырады.
21. Жиынтық ведомость негізінде бөлім меңгерушілері колледж директорының атына білім алушыларды аралық аттестаттауға жіберу туралы ұсыныс дайындайды.
22. Колледж директорының бұйрығымен аралық аттестаттауға әрбір пән және (немесе) модуль бойынша үлгілік оқу бағдарламаларына сәйкес барлық практикалық, зертханалық, Есептеу-графикалық және курстық жұмыстарды (жобаларды), сынақтарды толық орындаған және ағымдағы білім есебінің қорытындысы бойынша қанағаттанарлықсыз бағалары жоқ білім алушылар жіберіледі.
23. 1-2 пән және (немесе) модуль бойынша қанағаттанарлықсыз бағалары бар білім алушылар емтиханға бөлім меңгерушісінің ұсынуы негізінде колледж директорының рұқсатымен, ал екеуден артық қанағаттанарлықсыз бағасы бар білім алушылар педагогикалық кеңестің шешімімен жіберіледі.
24. Бөлім меңгерушілері колледж директорының бұйрығы негізінде білім алушылардың үлгерім кітапшасына күнін көрсете отырып, рұқсат мөрі түрінде емтиханға жіберу рұқсатын қояды. Оқытушы емтихан қабылдауды Білім алушының сынақ кітапшасында көрсетілген рұқсат негізінде жүзеге асырады.
25. Білім алушыларды аралық аттестаттаудан өткізу үшін бөлім меңгерушілері емтихан (сынақ) ведомосын (1,2-қосымшалар) дайындайды.
26. Емтихан билеттері бойынша тапсырманы орындау үшін аралық аттестаттауды өткізу кезінде:

- ауызша емтиханға әр білім алушыға 25 (жиырма бес) минуттан артық емес уақыт бөлінеді;

- жазбаша емтихан өткізуге көп емес:

1)әдебиет бойынша 6 астрономиялық сағат (шығарма, эссе);

2) Математика және арнайы пәндер және (немесе) модульдер бойынша 4 академиялық сағат;

3) мемлекеттік тіл және орыс тілі бойынша 3 астрономиялық сағат (мазмұндама);

4) мемлекеттік тіл мен орыс тілінен 2 астрономиялық сағат (диктант).

27. Емтихандар мен сынақтарды өткізу кезінде колледж директорының рұқсатынсыз бөгде адамдардың қатысуына жол берілмейді (директордың оқу, оқу-әдістемелік жұмыстар жөніндегі орынбасарынан, бөлім меңгерушісінен және пәндік-циклдік комиссия төрағасынан басқа).
28. Емтихан (сынақ) қорытындысы бойынша оқытушы емтихан өткізу күнінен кейінгі күннен кешіктірмей бөлім меңгерушісіне емтихан (сынақ) ведомосын ұсынуға міндетті.
29. Егер білім алушы аралық аттестаттауға жіберілмеген жағдайда, оқытушы емтихан ведомосына білім алушының тегін, атын жазады және "жіберілмегенін" ("н/ж") көрсетеді.
30. Егер білім алушы емтиханға (сынаққа) келмеген жағдайда оқытушы ведомосқа білім алушының тегін, атын жазады және "келген жоқ" ("н/ж") деп көрсетеді.
31. Ауруы немесе басқа да себептер бойынша аралық аттестаттаудан өтпеген білім алушыларға колледж директоры растайтын құжаттарды ұсына отырып, білім алушылардың жеке өтініші негізінде колледж директорының бұйрығымен бекітілген оларды тапсырудың жеке мерзімдерін белгілейді.
32. Емтихан (сынақ) тапсыру кезінде, сондай-ақ курстық жобаларды қорғау кезінде білім алушылардың білімін бағалау цифрлық бес балдық жүйе (қабылдау 2018-2019, 2019-2020 оқу жылдары) және балдық-рейтингтік әріптік жүйе (қабылдау 2020-2021 оқу жылынан бастап) бойынша жүргізіледі.
33. Аралық аттестаттау қорытындысы бойынша балдық-рейтингтік әріптік жүйе бойынша бағалау кезінде әр семестрдің соңында пән/модуль бойынша қорытынды баға қойылады.

Қорытынды баға оқу нәтижелері бойынша рейтингтен және емтиханның салмағы 40% құрайтын пән/модуль бойынша емтихан бағасынан құралады.

Пән/модуль бойынша қорытынды баға (рейтинг) мына формула бойынша есептеледі::

И = 0,6 х (РО 1+...+РО N)/N+ 0,4 х Э, мұнда: РО-оқыту нәтижесі; N – оқыту нәтижелерінің саны; Э-емтихан бағасы немесе сараланған сынақ.

Егер білім алушы кемінде 50 балл жинаса, оқу пәні/модулі игерілген болып саналады.

34. "Қанағаттанарлықсыз" деген баға алған кезде емтиханды (сынақты) қайта тапсыруға бір пән және (немесе) модуль бойынша бір реттен артық жол берілмейді.

Емтиханды (сынақты) қайта тапсыруға бөлім меңгерушісінің жазбаша рұқсатымен ол белгілеген мерзімде сол оқытушыға, модуль шеңберіндегі, пәнді жүргізетін оқытушыларға (немесе жетекші оқытушы болмаған жағдайда осы пәннің және (немесе) модульдің бейініне сәйкес біліктілігі бар басқа оқытушыға) рұқсат етіледі.

35. Белгілі бір курстың оқу жоспарының талаптарын толық орындаған, аралық аттестаттаудың барлық сынақтары мен емтихандарын сәтті тапсырған білім алушылар колледж директорының бұйрығымен келесі курсқа ауыстырылады.

3-тарау Қорытынды аттестаттауды ұйымдастыру және өткізу

36. Колледж білім алушыларын қорытынды аттестаттау дипломдық жобаны (жұмысты) орындауды және қорғауды қамтиды.
37. Білім алушыларды қорытынды аттестаттауды өткізу үшін колледж директорының бұйрығымен қорытынды аттестаттау комиссиясы құрылады.
38. Қорытынды аттестаттау комиссиясының құрамы кәсіпорындардың білікті мамандарынан, арнайы пәндер оқытушыларынан, өндірістік оқыту шеберлерінен және дауыс беру құқығынсыз комиссия хатшысын қоса алғанда, жұмыс берушілер өкілдерінен 65% және колледж ұйымдары өкілдерінен 35% арақатынасында оқу орнының алқалы басқару органдарының өкілдерінен құрылады.
39. Комиссия қорытынды аттестаттау кезеңіне қорытынды аттестаттау өткізілгенге дейін кемінде бір ай бұрын құрылады.
40. Комиссия отырыстарының ұзақтығы күніне 6 сағаттан аспауға тиіс.
41. Колледжде білім алушыларды қорытынды аттестаттау МЖМБС - да айқындалған нысанда оқу процесінің кестесінде және жұмыс оқу жоспарларында көзделген мерзімдерде өткізіледі.
42. Комиссияға мынадай материалдар мен құжаттар ұсынылады:

1) мамандық бойынша оқу жұмыс жоспары:

2) Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы басшысының білім алушыларды қорытынды аттестаттауға жіберу туралы бұйрығы;

3) білім алушылардың қорытынды бағаларының жиынтық ведомостары;

4) білім алушының денсаулық жағдайы бойынша қорытынды аттестаттау мерзімдерін ауыстыру құқығын растайтын құжаттар.

43. Дипломдық жобалардың (жұмыстардың) тақырыптары пәндік-циклдік комиссияның отырысында қаралады және колледж директорымен бекітіледі. Дипломдық жобаның (жұмыстың) жетекшісі пәндік-циклдік комиссия басшыларының ұсынысы бойынша әрбір білім алушыға дербес Бекітілу арқылы директордың бұйрығымен бекітіледі.
44. Дипломдық жобаны (жұмысты) қорғау қорытынды аттестаттауды өткізу жөніндегі комиссияның ашық отырысында оның кемінде 2/3 мүшесінің қатысуымен өткізіледі. Бір дипломдық жобаны (жұмысты) қорғау ұзақтығы бір білім алушыға 30 (отыз) минуттан аспауы тиіс. Дипломдық жобаны қорғау үшін білім алушы ұзақтығы 10 (он) минуттан аспайтын баяндама жасайды. Дипломдық жобаны (жұмысты) қорғау нәтижелері олар өткізілген күні жарияланады.
45. Дипломдық жобаны қорғау кезінде "қанағаттанарлықсыз" деген баға алған адамдарға қорытынды аттестаттау комиссиясы қорытынды аттестаттауды қайта тапсыруға жіберу туралы шешім шығарады және оның мерзімдерін айқындайды. Комиссия білім алушыға комиссия айқындайтын пысықтаумен сол жұмысты қайта қорғауға ұсынуды немесе жаңа тақырыпты әзірлеуді айқындайды.
46. Дипломдық жобаны қайта қорғау кезінде "қанағаттанарлықсыз" деген баға алған білім алушыға БК бойынша толық оқу курсын аяқтағаны туралы белгіленген үлгідегі анықтама беріледі
47. Тиісті құжаттармен расталған дәлелді себептер бойынша дипломдық жобаны (жұмысты) қорғауға келмеген білім алушылар колледж басшысының бұйрығымен белгіленген мерзімде қорытынды аттестаттаудан өтуге жіберілуі мүмкін.
48. Қорытынды аттестаттау комиссиясының отырысы Комиссия төрағасы, мүшелері және хатшысы қол қоятын тиісті хаттамамен ресімделеді.
49. Барлық пәндердің және (немесе) оқу жоспары Модулінің кемінде 75 пайызы бойынша "өте жақсы" деген бағамен, ал қалған пәндер бойынша "жақсы" деген бағамен емтихан тапсырған және "өте жақсы" деген бағамен дипломдық жобаны (жұмысты) қорғаған білім алушыларға үздік диплом беріледі.
50. Біліктілік деңгейі көрсетілген диплом беру туралы шешім дипломдық жобаларды (жұмыстарды) қорғау негізінде қабылданады.
51. Комиссия төрағасы аттестаттау аяқталғаннан кейін екі апта мерзімде аттестаттау қорытындылары туралы есеп жасайды.

4-тарау аралық аттестаттау нәтижелері бойынша шағымдар беру және қарау тәртібі

52. Шағым немесе өтініш білдіру білім алушының, оның пікірінше, аралық аттестаттауды өткізу рәсімін немесе белгіленген тәртібін бұзу немесе оның нәтижелерімен келіспеуі туралы дәлелді жазбаша өтініші болып табылады.
53. Колледж директорының бұйрығымен аралық аттестаттау нәтижелері бойынша шағымдарды қарау жөніндегі комиссия құрылады. Комиссия аралық аттестаттауды өткізу кезеңінде қажеттілігіне қарай құрылады.

тәртібін бұзу немесе нәтижелерімен келіспеу туралы туындаған даулы мәселелерді шешу үшін (білім алушының пікірі бойынша) жібереді.

55. Комиссияның негізгі міндеттері болып табылады:

1) аралық аттестаттауды өткізу рәсімінің немесе белгіленген тәртібінің бұзылуы туралы білім алушылардың жазбаша өтініштерін қабылдау және қарау немесе нәтижелерімен келіспеу (білім алушының пікірі бойынша).

2) сынақ және емтихан үшін қойылған бағалардың пән бойынша жалпы қабылданған бағалау критерийлеріне сәйкестігін айқындау.

3) сынақ немесе емтихан өткізу тәртібінің осы Ереженің 2-бөлімінің талаптарына сәйкестігін айқындау. 

4) шағымдарды қарау нәтижелері бойынша шешім шығару жатады.

5) қабылданған шешімді білім алушы мен пән оқытушысының назарына жеткізу.

56. Шағымдарды қарау сынақты немесе емтиханды қайта тапсыру болып табылмайды. Шағымды қарау барысында белгіленген жүргізу тәртібінің сақталуы және нәтижелерді бағалаудың дұрыстығы ғана тексеріледі.
57. Аралық аттестаттауды өткізу рәсімі мен нәтижелері бойынша шағымды сынақ немесе емтихан тапсырған адам (білім алушы) нәтижелер жарияланған күні немесе келесі жұмыс күні ішінде береді.
58. Шағымды қарау шағым берілген күннен кейінгі келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей жүргізіледі.
59. Шағым емтихан тапсырмаларының мазмұны мен құрылымы мәселелері және шағым берген адамның емтихандағы (сынақтағы) мінез-құлық қағидаларын бұзуына байланысты мәселелер бойынша қабылданбайды.
60. Бағалаудың төмендеуіне әкеп соққан сынақ немесе емтихан өткізу рәсімінің бұзылу фактісі расталған кезде қайта тапсыру тағайындалуы мүмкін.
61. Келіспеушіліктер туындаған кезде комиссияда дауыс беру жүргізіледі және шешім көпшілік дауыспен қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда комиссия төрағасы шешуші дауыс беруге құқылы.